Σακχαρώδης Διαβήτης και Διατροφή Τρύφωνος Μάριος, BSc, MSc Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης;;

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια μεταβολική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από τις αυξημένες συγκεντρώσεις σακχάρου στο αίμα οι οποίες οδηγούν στην υπεργλυκαιμία, και από διαταραχές στο μεταβολισμό της γλυκόζης, οι οποίες οφείλονται στην χαμηλή έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας  και λόγω της ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων  του σώματος ως προς την ινσουλίνη

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που ελέγχει την ποσότητα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα και εκκρίνεται από τα β κύτταρα του παγκρέατος

 

 

 

 

 

Τύποι Διαβήτη!!

Ο διαβήτης τύπου 1 εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα εσφαλμένα επιτίθεται και καταστρέφει τα βήτα κύτταρα του παγκρέατος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ελάχιστη ή καθόλου έκκριση ινσουλίνης, όπου χωρίς την παρουσία της, το σάκχαρο να συσσωρεύεται και να αυξάνεται στο αίμα αντί να χρησιμοποιείται ως ενέργεια

Ο διαβήτης τύπου 1 γενικά εμφανίζεται στην παιδική ηλικία ή την εφηβεία, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί και στην ενηλικίωση, για αυτό σε κάποιες αναφορές ονομάζεται και νεανικός διαβήτης . Σε κάποιες άλλες αναφορές λόγω της αυτοάνοσης καταστροφής των β κυττάρων του παγκρέατος και στην μηδενική έκκριση ινσουλίνης αναφέρεται και ως ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης μιας και το άτομο θα κάνει χρήση ινσουλίνης εφόρου ζωής

Ο διαβήτης τύπου 2 παρουσιάζεται όταν το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά την εκκρινόμενη ινσουλίνη (ευαισθησία στην ινσουλίνη) ή δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη. Ως αποτέλεσμα, το σάκχαρο συσσωρεύεται στο αίμα αντί να χρησιμοποιείται ως ενέργεια. Ο διαβήτης τύπου 2 ευθύνεται για το 90% περίπου των περιπτώσεων διαβήτη. Το υπόλοιπο 10% οφείλεται κυρίως στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και το διαβήτη κύησης

 

Ο διαβήτης κύησης, είναι μια προσωρινή κατάσταση που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επηρεάζει περίπου το 4% όλων των κυήσεων και  μπορεί να επηρεάσει τόσο τη μητέρα όσο και το παιδί

 

 

 

 

 

 

 

Ποσοστά σακχαρώδη διαβήτη στην Κύπρο!!

Σύμφωνα με τον Παγκύπριο Διαβητικό Σύνδεσμο  το ποσοστό ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη στη Κύπρο φθάνει το 10.3% και είναι από τα ψηλότερα ποσοστά που καταγράφονται στην Ευρώπη

Ένα στα δέκα άτομα στην Κύπρο έχει σακχαρώδη διαβήτη και αυτό αφορά άτομα τα οποία έχουν διαγνωστεί, χωρίς να υπολογισθούν τα άτομα τα οποία έχουν προδιάθεση για διαβήτη (ένα βήμα πριν το διαβήτη) και τα άτομα τα οποία έχουν διαβήτη και δεν το έχουν αντιληφθεί ακόμη

 

 

 

 

 

Συμπτώματα διαβήτη!!

Κλασσικά συμπτώματα

  • Πολυουρία (συχνή ούρηση)
  • Πολυδιψία (αυξημένη δίψα)
  • Πολυφαγία (αυξημένη αίσθημα πείνας)

Κοινά συμπτώματα

  • Ξαφνική απώλεια βάρους (ΣΔ1)
  • Αύξηση βάρους (ΣΔ2)
  • Θολή όραση
  • Φαγούρα στα γεννητικά  όργανα
  • Πόνοι στα πόδια στα δάκτυλα και στις κνήμες
  • Μολύνσεις
  • Κόπωση

Ωστόσο οι περισσότεροι διαβητικοί δεν παρουσιάζουν κανένα απολύτως σύμπτωμα και η διάγνωση  γίνεται τυχαία και μάλιστα αρκετό καιρό μετά την “έναρξη” του διαβήτη. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικός ο προληπτικός έλεγχος

 

 

 

 

Επιπλοκές διαβήτη !!

  • Επιπλοκές του ματιού: γλαύκωμα, καταρράκτης, διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια κ.λ.π
  • Επιπλοκές στο πόδι: νευροπάθεια, έλκη και μερικές φορές γάγγραινα που μπορεί να απαιτούν ακρωτηριασμό του ποδιού
  • Επιπλοκές στο δέρμα: τα άτομα με διαβήτη είναι πιο ευαίσθητα στις δερματικές λοιμώξεις και τις δερματικές διαταραχές
  • Καρδιακά προβλήματα: όπως η ισχαιμική καρδιοπάθεια, όταν μειώνεται η παροχή αίματος στον καρδιακό μυ
  • Υπέρταση: συχνή σε άτομα με διαβήτη, η οποία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης νεφροπάθειας, οφθαλμικών προβλημάτων, καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου
  • Η ψυχική υγεία: ο ανεξέλεγκτος διαβήτης εγείρει τον κίνδυνο να υποφέρει το άτομο από κατάθλιψη, άγχος και κάποιες άλλες ψυχικές διαταραχές
  • Η απώλεια ακοής: οι ασθενείς με διαβήτη έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων ακοής
  • Διαβητική Κετοξέωση: συνδυασμός κετόζης και οξέωσης. συσσώρευση κετονών και οξύτητα στο αίμα
  • Νευροπάθεια: η διαβητική νευροπάθεια είναι ένας τύπος νευρικής βλάβης που μπορεί να οδηγήσει σε αρκετά διαφορετικά προβλήματα,όπως για παράδειγμα να έχεις πληγή και να μην αισθάνεσαι πόνο και ότι έχεις πληγή
  • Νεφροπάθεια: η ανεξέλεγκτη αρτηριακή πίεση μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική νόσο
  • Περιφερική αρτηριακή νόσος: τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο στο πόδι, μυρμήγκιασμα
  • Εγκεφαλικό επεισόδιο: εάν η πίεση του αίματος, τα επίπεδα χοληστερόλης και τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα δεν ελέγχονται, ο κίνδυνος αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου αυξάνεται σημαντικά
  • Στυτική δυσλειτουργία: ανδρική ανικανότητα
  • Λοιμώξεις: τα άτομα με κακώς ελεγχόμενο διαβήτη είναι πολύ πιο ευαίσθητα στις λοιμώξεις
  • Eπούλωση πληγών: οι περικοπές και οι βλάβες χρειάζονται πολύ χρόνο για να θεραπευτούν

 

 

 

 

Διάγνωση σακχαρώδη διαβήτη!!

Η διάγνωση του διαβήτη είναι εύκολη και γίνεται με τη μέτρηση του σακχάρου του αίματος. Τα διαγνωστικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη είναι τα ακόλουθα

Φυσιολογικές τιμές όταν το σάκχαρο νηστείας(6-8 ώρες χωρίς φαγητό) είναι <100 mg/dl και το σάκχαρο 2 ώρες μετά την λήψη 75 γρ γλυκόζης είναι <140 mg/dl

Πρό διαβήτης όταν το σάκχαρο νηστείας(6-8 ώρες χωρίς φαγητό) είναι 100-125 mg/dl και το σάκχαρο 2 ώρες μετά την λήψη 75 γρ γλυκόζης είναι 140-199 mg/dl

Σακχαρώδεις διαβήτης όταν το σάκχαρο νηστείας(6-8 ώρες χωρίς φαγητό) είναι ≥126 mg/dl και το σάκχαρο 2 ώρες μετά την λήψη 75 γρ γλυκόζης είναι >200 mg/dl

Ένας άλλος χρήσιμος δείκτης είναι η τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c). Δεν χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη, αλλά για την παρακολούθηση της ρύθμισης του σακχάρου αίματος, αφού αντικατοπτρίζει τη μέση τιμή σακχάρου αίματος τους τελευταίους 3 μήνες πριν την εξέταση. Τιμές HbA1c < 6% θεωρούνται ενδεικτικές καλού γλυκαιμικού ελέγχου

 

 

 

 

Διατροφική αντιμετώπιση του διαβήτη!!

Απλοί υδατάνθρακες 

Προσοχή στην ραφιναρισμένη ζάχαρη, αυξάνει γρήγορα τη γλυκόζη του αίματος και τρόφιμα όπως τα γλυκά, ο χυμός φρούτων και τα άλλα ζαχαρούχα ποτά είναι οι χειρότεροι ένοχοι. Επίσης το αλκοόλ και τα λικέρ αυξάνουν το σάκχαρο στο αίμα

Σιτηρά  ιδίως οι σπόροι που περιέχουν γλουτένη, όπως ο σίτος, περιέχουν μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων που διασπώνται σε ζάχαρη μέσα σε λίγα λεπτά από την κατανάλωση

Σύνθετοι υδατάνθρακες

Ποικιλία τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ολικής δημητριακά, ζυμαρικά και άπαχο γάλα

Με μέτρο

Στα άτομα με διαβήτη ή ημερήσια πρόσληψη υδατανθράκων δεν πρέπει να ξεπερνά το 50% των συνολικών ενεργειακών απαιτήσεων τους. Ακόμη το μεγαλύτερο ποσοστό του 50% των υδατανθράκων πρέπει να αποτελείται από σύνθετους υδατάνθρακες και να διασπούνται σε 6-7 γεύματα την μέρα έτσι ώστε η πρόσληψη τους να μην είναι σε ικανή ποσότητα έτσι ώστε  να αυξήσει το σάκχαρο του αίματος

Έρευνες έδειξαν σε άτομα υπέρβαρα με διαβήτη, ότι μια απώλεια βάρους στις τάξεις του 10% του συνολικού τους βάρους, βελτιώνει και μειώνει κατά 10 mg/dl το σάκχαρο του αίματος έστω και αν αυτή ή απώλεια προέλθει από μη σωστή διατροφή και μια μεγαλύτερη μείωση σακχάρου όταν η απώλεια προέλθει από μία σωστή διατροφή σχεδιασμένη για διαβητικούς

 

 

 

(Visited 834 times, 1 visits today)